FRITS VAN HALL – Dansende jongen

Dit granieten beeldhouwwerkje van een (op het vuur ?) dansende jongen is geplaatst boven de ingang van het in 1941 gebouwde pand aan de Keizersgracht 369-371. Frits van Hall is de beeldhouwer van deze gevelsteen. Het gebouw is van de hand van architect A.J. van der Steur. De opdrachtgever was de Algemeene Nederlandsch-Indische Electriciteitmaatschappij (ANIEM). Tegenwoordig wordt het gebruikt voor woonappartementen.

HARALD SCHOLE - Viaductversieringen Nieuwe Hoogstraat

Vandaag een reactie ontvangen van beeldend kunstenaar Harald Schole op mijn blogbericht van 17 april 2011 betreffende de viaductversieringen aan winkelpanden aan Nieuwe Hoogstraat 12-16:

“ Ik mocht uitzoeken wat ik interessant vond. Dwalend over de opslagplaatsen van Monumentenzorg zag ik klokgevels, trappen, gevelstenen en allerlei ornamenten. Ineens werd mijn aandacht getrokken door die grote brokken graniet grotendeels weggezakt in de modder”.
Harald Schole vertelt over zijn eerste opdracht na de Rietveld Academie. In 1981 was aan hem de opdracht gegund om in nieuwbouw in de Nieuwe Hoogstraat oude gevelstenen te verwerken in de moderne architectuur. Een wens van de architect Guido van Overbeek en de buurt werden daarmee vervuld.
“ Daar aan de rand van de stad vond ik 12 stukken van dezelfde steensoort. Het leek werk van Hildo Krop. Het bleken echter sculpturen uit de jaren dertig, gemaakt voor viaducten in het traject van de geplande ringspoorbaan (de huidige A10). Ze lagen daar al sinds de jaren 50 van de vorige eeuw en niemand wist wat ie er mee aan moest. Alles was trouwens wel gedocumenteerd. Zo ontdekte ik dat niet Krop maar verschillende kunstenaars, in reliëfs symbolen verwerkten die met de spoorwegen en vooruitgang te maken hebben. Jan Polet verbeeldde Nijverheid door een man met raderen en een hamer. Jan Trapman typeerde Energie door man blazend boven een fluitketel met stoom. Van zijn hand is ook een rennend paar, een seinpost en saluerende hand van de stationschef. En Mercurius symbool van de handel. Deze symbolen vond ik ook passend voor deze plek. In de Nieuwmarkt was na een tumultueuze tijd sprake van stadsherstel. De oorlog, de sloop vanwege de metro hadden van de Hoogstraat een treurige straat gemaakt, met gaten door sloop en verder veel verwaarloosde en dichtgetimmerde panden. Met de nieuwbouw van woningen en winkels kwam er weer leven in de buurt.
De ringspoorbaan is er nooit gekomen en de overbodige viaducten zijn met dynamiet gesloopt, dat is bepaald niet zachtzinnig gegaan. De stenen waren niet alleen beschadigd maar bedekt door een algenlaag. Gelukkig waren de beeltenissen nauwelijks aangetast. Weken ben ik bezig geweest met mijn hamer en beitel van gehard staal. Ik heb wel 3 kilo aan metaal platgeslagen om ze zo te bewerken dat ze in de nieuwbouw pasten. De beeldkant van de stenen zijn zorgvuldig schoongemaakt, het bijwerken betrof alleen de ruwe zij- en achterkanten. De etalages kregen brede vensterbanken, vier staande beelden plaatste ik als pylonen in de gevel. Verder adviseerde ik verticaal metselwerk om zo een verbinding te maken tussen de plint en de dakbekroning.
Hoewel ik het zelf erg geslaagd vind en hergebruik geen novum is (Schole’s voorbeeld is bijvoorbeeld het bronzen vierspan uit de oudheid, later geplaatst op de basiliek van San Marco in Venetië) kwam er snoeiharde kritiek op deze vervlechting van architectuur en kunst. Kunsthistoricus Baalman vond de reliëfs volledig uit zijn context gerukt dat was van mening dat het werk in een museum thuishoorde. Het toenmalig hoofd monumentenzorg vond dat de stad zelf de beste bewaarplaats was omdat deze kunst altijd een openbare functie had gehad.

FRITS VAN HALL – Reliëfs

Achter deze deuren begon het allemaal voor veel Nederlandse kunstenaars. De RIJKS-ACADEMIE VAN BEELDENDE KUNSTEN heeft een lange traditie. Het instituut is opgericht in 1870 door Koning Willem III. De monumentale bronzen ingang van het gebouw bevat twee reliëfs van Frits van Hall uit 1927. In het linker reliëf zien we de beeldhouwer, in de rechter, de muze. De Rijksakademie is sedert 1992 gehuisvest in de voormalige Kavaleriekazerne aan de Sarphatistraat.

FRITS VAN HALL – Man met paarden/Vrouw met boom

In een binnenhof in het AMC gebouw D 2^de etage staan een aantal beelden afkomstig van het voormalige Wilhelminagasthuisterrein en het Binnengasthuisterrein. Tussen de puinhopen bij deze oude gebouwen werden een aantal verwaarloosde beelden gered. Ze waren bevuild, bekrast en beschadigd en leken gedoemd een roemloos einde te vinden. Ze werden door de kunstenaar Eugène Terwindt schoongemaakt en op nieuwe sokkels in het hof geplaatst. Het ging om beelden van Hildo Krop (zie dit blog bij Krop 13 april 2011), Frits van Hall, Christiaan Hassoldt en Willem IJzerdraat. Vandaag Frits van Hall met twee beelden: Man met paarden en Vrouw met boom, gemaakt rond 1930.

FRITS VAN HALL – Monument Indië Nederland

Het Monument Indië Nederland was oorspronkelijk een ereteken voor generaal J.B. van Heutsz, commandant van het Nederlands-Indische leger en gouverneur-generaal van Nederlands-Indië. Onder politieke druk werd de naam ‘Van Heutz Monument’ gewijzigd in ‘Monument Indië Nederland’.  Dit rijkelijk van beeldhouwwerk  voorziene monument uit 1935 op het Olympiaplein is van de hand van architect Gijsbert Friedhoff en beeldhouwer Frits van Hall.

HILDO KROP – De beschermer en handhaver van de Sociale Wetgeving / HAN WEZELAAR – De beschermer van de Sociale Zorg en Gerechtigheid

 Hildo Krop

 Han Wezelaar

In 1940 kregen de beeldhouwers  Hildo Krop en Frits van Hall  de opdracht om elk een beeld te maken voor het monumentale pand van de voormalige Rijksverzekeringsbank op de hoek Apollolaan / Stadionweg. Pas veertien jaar later is het beeld van Krop onthuld. Het beeld van Van Hall is er nooit gekomen. Krop maakte een drieenenhalve meter hoge mannenfiguur ‘De Beschermer en handhaver van de Sociale Wetgeving’. Van Hall zou een vrouwenfiguur ‘De Beschermster van de Sociale Zorg en Gerechtigheid’ maken. Van Hall had het gipsmodel van het vrouwenfiguur gereed toen de oorlog uitbrak. Vanwege het oorlogsgeweld werd besloten het model in veiligheid te brengen. Het werd opgeslagen in de kelder van de bank. Daar liep het onherstelbare schade op door de hoge waterstand en door vorst. Omdat Van Hall tijdens de oorlog was omgekomen werd in 1951 besloten Han Wezelaar de opdracht te geven een nieuw beeld met hetzelfde thema te maken.

bron: Het Amsterdamse Beeldenboek, 1996

THEO VOS / JAN TRAPMAN / JOHAN POLET / FRITS VAN HALL / ADRIAAN REMIËNS / MARINUS VREUGDE – Viaductversieringen

In de Nieuwe Hoogstraat staat een opmerkelijk gebouw uit 1983. Het gebouw zelf is niet zo bijzonder, maar de gevelstenen des te meer. Deze stenen zijn van oorsprong spoorwegviaductversieringen die dit moderne pand op deze plek een historisch karakter moeten geven. In de jaren twintig van de vorige eeuw werd er begonnen aan een ringspoorbaan rond Amsterdam, maar de crisis in 1933 gooide roet in het eten. In 1930 waren er wel al twee viaducten gereed gekomen – een over de Boerenwetering en een andere over de Amstelveenseweg. Zes beeldhouwers maakte sculpturen voor deze viaducten. Theo Vos en Jan Trapman werkten mee aan beide viaducten. Johan Polet en Frits van Hall maakten werk voor het Boerenweteringviaduct en Adriaan Remiëns en Marinus Vreugde aan het Amstelveensewegviaduct. Vanwege de slechte staat zijn beide bouwwerken na de oorlog afgebroken. Gelukkig werden de sculpturen opgeslagen, zodat ze hergebruikt konden worden. Bij nadere beschouwing is goed te zien dat de beelden allen onderwerpen hebben met betrekking tot de spoorwegen. Naast de stoom is ook al de elektriciteit verbeeld in de serie. Let ook op de sluitstenen welke werden hergebruikt aan de dakranden van het pand.

MUZENPLEIN – Diverse beeldhouwers: Kinderbeelden

                                                                                      Jan Trapman - Kind met bizonkop

                                                               Marinus Vreugde -                   Hubert van Lith -
                                                                               Kind met golvend haar             Meisje met bal

                                                                          Loes Beijerman -                     Frits van Hall - 
                                                                          Meisje met kat op schouder      Meisje met beer en vogel

                                                                           Willem IJzerdraat -                    Frans Werner - 
                                                                           Meisje met poppen                    Meisje met lam

                                                                            Theo Vos -                               Jaap Kaas -
                                                                            Meisje met schelp                     Meisje met hond


In vervolg op gisteren komen we vandaag bij het Muzenplein, het verbindingsplein tussen de Churchillaan en de Apollolaan. Op het terras aan het water zijn negen beelden geplaatst  van negen verschillende beeldhouwers. Misschien vond de afdeling Kunstzaken van de gemeente begin jaren dertig van de vorige eeuw dat er wel erg veel beeldhouwopdrachten aan Hildo Krop werden verstrekt en om die reden een aantal andere beeldhouwers een opdracht gaf. Het zijn allemaal uitbeeldingen van kinderen met een beest en/of een stuk speelgoed. Ze zijn gemaakt door Marinus Vreugde, Hubert van Lith, Loes Beijerman, Frits van Hall, Willem IJzerdraat, Frans Werner, Theo Vos, Jaap Kaas en Jan Trapman. De beelden hebben, met uitzondering van de hoekbeelden, allen dezelfde vorm en maat, zodat er ondanks het feit dat er zoveel verschillende kunstenaars aan hebben meegewerkt er toch een eenheid is ontstaan.